NGA: FATON MEHMETI
Rrena apo gënjeshtra është një lloj mashtrimi në trajtën e një të pavërtete, e shprehur me qëllim mashtrimi – shpesh për të mbajtur një sekret, për të ruajtur namin (famën), apo për të shmangur një ndëshkim.
Gënjimi është shprehja e diçkaje që njeriu e di se është e rreme, me qëllim që të pranohet si e vërtetë nga të tjerët. Shpesh njerëzit gënjejnë për të arritur një përparësi, për të mbuluar një gabim apo një veprim të ndaluar, me qëllim shmangien e kritikës apo dënimit.
Gënjehet gjithashtu nga mirësjellja, turpi, frika, për të mbrojtur persona të tjerë apo për të asgjësuar planet e kundërshtarit.
Gënjeshtra, si një nocion filozofik, përfaqëson të kundërtën e sinqeritetit apo të vërtetës, sipas konceptit të secilit. Ajo shpreh dobësinë e karakterit të personit, ose përbën një mekanizëm mbrojtës përballë një pasigurie të çastit.
Kemi dëgjuar të flitet për “gënjeshtra të bardha”, që nënkuptojnë të mira, dhe “gënjeshtra të zeza”, që nënkuptojnë të këqija.
Gënjeshtra është e lidhur me politikën si mishi me ashtin. Sa për të lehtësuar politikanët, po themi se politikanët shqiptarë i përkasin grupit të gënjeshtrës së bardhë – që nënkupton se ata gënjejnë për t’u pasuruar, e jo për t’i bërë keq dikujt. Ndërsa gënjeshtra e zezë përfaqëson një të pavërtetë jetësore që mund t’i kushtojë dikujt edhe me jetë.
Pavarësisht kësaj, politikanët tanë janë gënjeshtarë patologjikë. Kjo më kujton vitet ’90, kur propaganda komuniste përdorte gjerësisht gënjeshtrën për të arritur qëllimet e saj. Bashkimi Sovjetik, në atë kohë, përpiqej me çdo mjet ta bënte gënjeshtrën “të vërtetë” – ose të paktën të krijonte përshtypjen e besueshmërisë. Mënyra më e përdorur ishte ajo e konspiracionit. Teoritë e hedhura për publikun paraqiteshin si “e vërteta”, por e parë nga një këndvështrim tjetër.
Sot, kjo ka ndryshuar. Mjeshtrit e propagandës as që përpiqen më të vërtetojnë gënjeshtrën që hedhin për konsum. Përkundrazi, nuk kërkojnë as falje. Ata përpiqen ta mbajnë publikun të lidhur pas gënjeshtrës – sa më e zgjuar dhe e frikshme, aq më popullore bëhet.
Ajo që është më shqetësuese është fakti që gënjeshtra jo vetëm ka marrë legjitimitet, por është bërë gjithnjë e më e vështirë për t’u përballuar – sidomos kur ballafaqohesh me njerëz tërësisht të manipuluar dhe të paaftë për debat të shëndoshë.
A i ka gënjeshtra këmbët e shkurtra? Jo. Sot, gënjeshtra mund t’i zgjatë këmbët, ka madhësi të ndryshme, mund të jetë e frikshme apo edhe e bukur. Ajo mund të rrotullohet në gojën e kujtdo, pa asnjë përgjegjësi, dhe mund të manipulojë lehtësisht edhe ata që nuk janë vetë gënjeshtarë.
Gënjeshtra është droga e re e shoqërive. Është perfekte, efikase. Kufiri mes saj dhe të vërtetës (ose siç disa e quajnë realitetit) është holluar aq shumë, sa është bërë thuajse e pamundur ta dallosh.
Piramidat e gënjeshtrës janë ndërtuar mbi kurrizin e të ndershmëve, duke shkelur mbi parimet dhe vlerat njerëzore. Sot, politikanët janë shndërruar në mbretër të një populli ndër më të varfrit në Evropë, e më gjerë.
Shqiptarët po infektohen nga “imunizimi” ndaj gënjeshtrave, ndërkohë që shpresa për një jetë më të mirë po vdes bashkë me të vërtetën.
Nëse dëshiron, mund ta përshtas edhe për botim si ese apo editorial.
